Hôn nhân thường trở nên trọn vẹn hơn khi gia đình đón thêm một thiên thần nhỏ. Tuy nhiên, không ít cặp vợ chồng phải đối mặt với tình trạng vô sinh hiếm muộn, khiến giấc mơ có con trở thành thử thách lớn. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, bài viết dưới đây sẽ giải thích khái niệm vô sinh, các nguyên nhân gây vô sinh ở cả nam và nữ, cùng những yếu tố nguy cơ liên quan, với sự đóng góp ý kiến từ Bác sĩ Chuyên khoa II Hạ Hồng Cường, một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực sức khỏe sinh sản.
Vô sinh là gì?
Vô sinh là tình trạng một cặp vợ chồng không thể thụ thai dù đã quan hệ tình dục đều đặn trong khoảng 6 tháng đến 1 năm mà không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào. Theo BS CKII Hạ Hồng Cường, vô sinh được chia thành hai loại chính:
- Vô sinh nguyên phát: Xảy ra khi người vợ chưa từng mang thai lần nào. Để điều trị, bác sĩ cần đánh giá nguyên nhân từ cả hai phía vợ và chồng nhằm đưa ra giải pháp phù hợp nhất.
- Vô sinh thứ phát: Là tình trạng các cặp vợ chồng đã từng có thai hoặc sinh con, nhưng sau đó không thể thụ thai lại dù đã cố gắng hơn một năm mà không dùng biện pháp tránh thai.
BS CKII Hạ Hồng Cường chia sẻ: “Vô sinh không phải là dấu chấm hết cho mong muốn làm cha mẹ. Nhờ sự phát triển của y học hiện đại, nhiều phương pháp hỗ trợ sinh sản đã mang lại hy vọng cho các cặp đôi. Điều quan trọng là cần thăm khám và điều trị sớm với sự tư vấn của chuyên gia.”
Nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới
Vô sinh ở nam giới có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm:
- Rối loạn xuất tinh: Các vấn đề như xuất tinh sớm, xuất tinh ngược dòng hoặc bệnh lý tinh hoàn (như tinh hoàn không xuống hoặc xoắn thừng tinh) đều có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
- Chất lượng tinh trùng kém: Khoảng 13-50% trường hợp vô sinh có liên quan đến nam giới, thường do số lượng tinh trùng thấp, hình dạng bất thường hoặc khả năng di chuyển hạn chế.
- Bệnh lý nam khoa: Viêm tuyến tiền liệt, viêm bao quy đầu hoặc viêm tinh hoàn là những nguyên nhân phổ biến gây vô sinh.
- Bất thường trong sản xuất tinh trùng: Có thể do tinh hoàn co rút, yếu tố di truyền, bệnh tiểu đường, chấn thương hoặc tiền sử mắc quai bị.
- Lối sống không lành mạnh: Uống quá nhiều rượu bia, hút thuốc lá hoặc sử dụng chất kích thích làm suy giảm chất lượng tinh trùng và giảm ham muốn tình dục.
- Yếu tố tâm lý: Căng thẳng hoặc stress kéo dài có thể gây rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng đến khả năng cương dương và xuất tinh.
- Thói quen mặc đồ bó sát: Đặc biệt là đồ lót chật, làm tăng nhiệt độ tinh hoàn và cản trở quá trình sinh tinh.
- Quan hệ tình dục không an toàn: Hành vi quan hệ thô bạo hoặc không lành mạnh có thể gây tổn thương dương vật, dẫn đến khó khăn trong sinh sản.
- Tiếp xúc hóa chất độc hại: Tiếp xúc lâu dài với thuốc trừ sâu, tia phóng xạ hoặc các chất độc khác có thể làm giảm chất lượng tinh trùng.
Nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới
Ở nữ giới, vô sinh thường liên quan đến các vấn đề về cơ quan sinh sản, cụ thể như:
- Vấn đề ở vòi tử cung: Viêm nhiễm, bệnh lây truyền qua đường tình dục, tiền sử phẫu thuật vùng chậu, lạc nội mạc tử cung hoặc dị tật bẩm sinh ở vòi tử cung.
- Vấn đề ở tử cung: U xơ tử cung, viêm dính buồng tử cung hoặc các bất thường bẩm sinh như tử cung hai sừng, tử cung có vách ngăn.
- Vấn đề ở cổ tử cung: Chất nhầy cổ tử cung kém chất lượng, xuất hiện kháng thể chống tinh trùng hoặc tổn thương do các thủ thuật y khoa.
- Lạc nội mạc tử cung và rối loạn phóng noãn: Ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng và khả năng thụ thai.
- Vô sinh không rõ nguyên nhân: Khoảng 10% phụ nữ không tìm ra nguyên nhân cụ thể dù đã thực hiện đầy đủ các xét nghiệm.
- Những yếu tố nguy cơ dẫn đến vô sinh ở cả nam và nữ
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ vô sinh ở cả hai giới, bao gồm:
- Tuổi tác: Ở nữ giới, khả năng sinh sản giảm dần sau 30 tuổi do số lượng và chất lượng trứng suy giảm. Với nam giới, chất lượng tinh trùng thường kém hơn khi bước qua tuổi 40.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh: Rối loạn ăn uống, ăn quá ít hoặc quá nhiều calo, hoặc chế độ ăn kiêng khắt khe để giảm cân có thể ảnh hưởng đến hormone sinh sản.
- Béo phì và thừa cân: Lối sống ít vận động và thừa cân làm rối loạn hormone, giảm chất lượng tinh trùng ở nam giới và cản trở rụng trứng ở nữ giới.
BS CKII Hạ Hồng Cường khuyến cáo: “Nếu các cặp vợ chồng nhận thấy khó khăn trong việc thụ thai, đặc biệt khi có các yếu tố nguy cơ như tuổi cao hoặc lối sống không lành mạnh, hãy đến gặp chuyên gia sớm để được hỗ trợ.”
Kết luận
Vô sinh là một vấn đề sức khỏe sinh sản phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều cặp vợ chồng trẻ hiện nay. Hiểu rõ khái niệm, nguyên nhân và yếu tố nguy cơ là bước đầu tiên để tìm kiếm giải pháp. Với sự tư vấn và điều trị từ các chuyên gia như Bác sĩ CKII Hạ Hồng Cường, nhiều cặp đôi đã vượt qua khó khăn để chào đón con yêu. Nếu bạn đang lo lắng về khả năng sinh sản của mình, đừng ngần ngại tìm đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và hỗ trợ kịp thời.