Giãn tĩnh mạch thừng tinh là một tình trạng phổ biến ở nam giới, đặc biệt sau tuổi dậy thì, với tỷ lệ lên đến 10-15%. Bệnh có thể gây khó chịu và là một trong những nguyên nhân tiềm ẩn nguy cơ vô sinh. Nhưng liệu mọi trường hợp đều cần điều trị? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết với sự tư vấn từ Bác sĩ CKII Hạ Hồng Cường, chuyên gia Nam khoa với hơn 10 năm kinh nghiệm.
1. Giãn Tĩnh Mạch Thừng Tinh Là Gì?
Thừng tinh là một cấu trúc dạng ống dẫn nối từ tinh hoàn lên vùng bụng dưới, chứa các tĩnh mạch, ống dẫn tinh, mạch bạch huyết và dây thần kinh. Giãn tĩnh mạch thừng tinh xảy ra khi các tĩnh mạch trong thừng tinh giãn nở bất thường, trở nên to hơn, đôi khi có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Tình trạng này thường gặp ở bên trái, nhưng cũng có thể ảnh hưởng cả hai bên tinh hoàn.
Nguyên nhân
- Van tĩnh mạch hoạt động kém: Các van một chiều trong tĩnh mạch giúp máu chảy về tim. Khi van suy yếu, máu chảy ngược, gây ứ đọng và làm tĩnh mạch giãn.
- Tắc nghẽn tĩnh mạch lớn: Hiếm gặp, thường do khối u (như u thận) gây áp lực lên tĩnh mạch trong bìu, phổ biến ở nam giới trên 40 tuổi.
BS CKII Hạ Hồng Cường giải thích: “Giãn tĩnh mạch thừng tinh không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà còn có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng và sức khỏe sinh sản nếu không được theo dõi đúng cách.”
2. Phân Loại Giãn Tĩnh Mạch Thừng Tinh
Theo phân loại Dubin (1987), giãn tĩnh mạch được chia thành 5 mức độ dựa trên thăm khám lâm sàng:
Độ 0: Không phát hiện qua khám tay, chỉ thấy qua siêu âm hoặc chụp mạch.
Độ 1: Sờ thấy búi tĩnh mạch giãn khi thực hiện nghiệm pháp Valsalva (nín thở và rặn).
Độ 2: Sờ thấy búi tĩnh mạch khi bệnh nhân đứng thẳng.
Độ 3: Nhìn rõ búi tĩnh mạch khi đứng, thường kèm đau tinh hoàn.
Độ 4: Búi tĩnh mạch rõ ràng ngay cả khi nằm hoặc đứng.
Siêu âm thường xác định chính xác khi đường kính tĩnh mạch vượt quá 2.5 mm, đặc biệt khi phối hợp nghiệm pháp Valsalva. BS CKII Hạ Hồng Cường lưu ý: “Độ 3 là mức phổ biến nhất, khi các tĩnh mạch nổi rõ dưới da bìu và gây triệu chứng khó chịu.”
3. Có Bắt Buộc Điều Trị Giãn Tĩnh Mạch Thừng Tinh Không?
Giãn tĩnh mạch thừng tinh không tự khỏi do các tĩnh mạch đã giãn không thể co lại tự nhiên. Tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ vô sinh vì:
- Tăng nhiệt độ bìu: Máu ứ đọng làm nóng tinh hoàn, giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
- Tinh hoàn phát triển kém: Đặc biệt ở tuổi thiếu niên, tinh hoàn bên bị giãn có thể nhỏ hơn, ảnh hưởng khả năng sinh sản.
Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp đều cần điều trị. Khoảng 85% nam giới bị giãn tĩnh mạch thừng tinh vẫn có con bình thường, đặc biệt nếu không có triệu chứng nghiêm trọng. Điều trị chỉ được khuyến cáo khi:
- Búi tĩnh mạch giãn rõ, dễ nhìn thấy hoặc sờ thấy.
- Tinh dịch đồ cho thấy số lượng tinh trùng thấp hoặc bệnh nhân vô sinh trên 2 năm.
- Vô sinh không rõ nguyên nhân.
BS CKII Hạ Hồng Cường khuyên: “Nếu không có đau, teo tinh hoàn hay vấn đề sinh sản, bạn có thể chỉ cần theo dõi định kỳ. Nhưng nếu có triệu chứng hoặc lo ngại về khả năng sinh con, hãy thăm khám sớm để được tư vấn cụ thể.”
4. Giãn Tĩnh Mạch Thừng Tinh Có Chữa Khỏi Được Không?
Trong các trường hợp cần điều trị, tùy mức độ bệnh, bác sĩ có thể chọn:
- Điều trị nội khoa: Dành cho trường hợp nhẹ, sử dụng thuốc để giảm triệu chứng.
Phẫu thuật: Áp dụng cho trường hợp nặng hơn, với các phương pháp như phẫu thuật mở, nội soi ổ bụng, vi phẫu hoặc tắc mạch bằng bóng. - Phẫu thuật vi phẫu (dùng kính hiển vi) là lựa chọn tối ưu nhờ an toàn, hiệu quả cao và ít biến chứng. Sau phẫu thuật:
- 21-55% bệnh nhân không có tinh trùng trước mổ sẽ có tinh trùng trở lại.
Khoảng 21% có thể sinh con tự nhiên mà không cần hỗ trợ sinh sản.
BS CKII Hạ Hồng Cường nhấn mạnh: “Phẫu thuật có thể chữa khỏi, nhưng bệnh vẫn có nguy cơ tái phát sau vài tháng hoặc vài năm. Vì vậy, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ là rất quan trọng.”
Cách Phòng Ngừa Tái Phát
- Thực hiện theo chỉ định bác sĩ: Tái khám đúng lịch và báo ngay khi có dấu hiệu bất thường.
- Hạn chế vận động mạnh: Tránh các hoạt động gây áp lực lên bìu.
- Tránh đứng/sit lâu: Hạn chế tắm nước nóng để giữ nhiệt độ bìu ổn định.
Kết Luận
Giãn tĩnh mạch thừng tinh không phải lúc nào cũng cần điều trị, nhưng nếu ảnh hưởng đến sinh sản hoặc gây khó chịu, can thiệp y tế là cần thiết. Hãy tham khảo ý kiến từ các chuyên gia như Bác sĩ CKII Hạ Hồng Cường để có giải pháp phù hợp nhất. Đừng để lo lắng cản trở hạnh phúc gia đình – một lần thăm khám có thể thay đổi tất cả!
Bạn có thắc mắc? Hãy để lại câu hỏi để được giải đáp ngay!