Bạn có biết rằng bệnh giang mai là một trong những bệnh lây qua đường tình dục nguy hiểm nhất? Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống. Vậy bệnh giang mai do đâu mà có? Lây lan qua những con đường nào? Làm sao để nhận biết sớm? Hãy cùng Bác sĩ CKII Hạ Hồng Cường, chuyên gia Nam khoa với hơn 10 năm kinh nghiệm, giải đáp chi tiết!
1. Bệnh giang mai là gì?
Giang mai là một bệnh nhiễm khuẩn do xoắn khuẩn Treponema pallidum gây ra. Loại vi khuẩn này xâm nhập vào cơ thể qua các vết xước trên da hoặc niêm mạc khi tiếp xúc với dịch tiết từ tổn thương giang mai, chủ yếu qua quan hệ tình dục không an toàn (qua âm đạo, hậu môn hoặc miệng).
Ngoài ra, giang mai còn có thể lây từ mẹ sang con trong thai kỳ, đặc biệt từ tháng thứ 4 trở đi, khi xoắn khuẩn đi qua nhau thai vào máu thai nhi. Phụ nữ dễ bị lây nhiễm hơn nam giới do cấu trúc cơ quan sinh dục mở, và nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể gây tổn thương nghiêm trọng từ da, niêm mạc đến nội tạng.
Bác sĩ CKII Hạ Hồng Cường nhấn mạnh: “Giang mai không chỉ là vấn đề sức khỏe cá nhân mà còn ảnh hưởng đến gia đình, đặc biệt là trẻ sơ sinh nếu mẹ mắc bệnh. Phát hiện sớm là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe.”
2. Nguyên nhân gây bệnh giang mai
Tác nhân chính là xoắn khuẩn giang mai (Treponema pallidum), được phát hiện vào năm 1905. Xoắn khuẩn này có dạng lò xo với 6-14 vòng xoắn, nhưng rất yếu khi ra khỏi cơ thể.
Sức sống yếu: Xoắn khuẩn chỉ sống được vài giờ ngoài môi trường và chết nhanh ở nhiệt độ 45°C hoặc khi tiếp xúc với xà phòng, chất sát khuẩn.
Khả năng lây nhiễm cao: Khi còn trong cơ thể, xoắn khuẩn dễ lây qua các tổn thương da hoặc niêm mạc chứa dịch tiết.
Bác sĩ CKII Hạ Hồng Cường chia sẻ: “Xoắn khuẩn giang mai tuy dễ bị tiêu diệt ngoài môi trường, nhưng trong cơ thể, nó cực kỳ nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.”
3. Dấu hiệu nhận biết bệnh giang mai
Bệnh giang mai tiến triển qua 3 giai đoạn, mỗi giai đoạn có triệu chứng đặc trưng:
Giai đoạn 1 (3-6 tuần sau khi nhiễm):
- Xuất hiện săng giang mai: Vết loét nông, hình tròn hoặc bầu dục, kích thước 0,5-2cm, không đau, không ngứa, có màu đỏ tươi, nền cứng (gọi là săng cứng).
- Vị trí thường gặp: Ở nam giới là quy đầu, dương vật, bìu; ở nữ giới là môi lớn, môi bé, âm hộ. Có thể xuất hiện ở miệng, lưỡi, hoặc hậu môn.
- Hạch sưng: Sau 5-6 ngày, hạch vùng bẹn sưng to thành chùm, trong đó có một hạch lớn gọi là “hạch chúa”.
Giai đoạn 2 (1,5 tháng sau săng, kéo dài 2-3 năm):
- Biểu hiện trên da và niêm mạc: Phát ban đỏ hồng ở thân mình, sẩn giang mai đa dạng (sẩn đỏ, sẩn vảy nến, sẩn trứng cá), hoặc sẩn phì đại ở hậu môn, sinh dục.
- Các triệu chứng khác: Sốt nhẹ, sưng hạch toàn thân, rụng tóc kiểu “rừng thưa”.
- Giai đoạn này dễ lây lan do xoắn khuẩn có nhiều trong tổn thương.
Giai đoạn 3 (5-15 năm sau):
- Xuất hiện gôm giang mai (tổn thương sâu ở da, xương, nội tạng) và các biến chứng nghiêm trọng như viêm động mạch, tổn thương thần kinh, hoặc tim mạch.
- Lúc này, bệnh ít lây cho người khác vì xoắn khuẩn chủ yếu khu trú trong nội tạng.
Lưu ý: Giữa các giai đoạn, bệnh có thể “ẩn” (giang mai kín) không có triệu chứng nhưng vẫn được phát hiện qua xét nghiệm huyết thanh.
Bác sĩ CKII Hạ Hồng Cường khuyên: “Nhiều người bỏ qua dấu hiệu giai đoạn đầu vì nghĩ là vết loét thông thường. Nếu thấy bất kỳ vết loét nào ở vùng kín, hãy đi khám ngay để tránh hậu quả nghiêm trọng.”
4. Đường lây truyền của bệnh giang mai
Giang mai lây qua các con đường chính:
- Quan hệ tình dục không an toàn: Lây qua tiếp xúc trực tiếp với tổn thương chứa xoắn khuẩn khi quan hệ qua âm đạo, hậu môn hoặc miệng. Giai đoạn 1 và 2 là thời điểm lây nhiễm mạnh nhất.
- Lây từ mẹ sang con: Thai nhi có thể nhiễm bệnh từ tháng thứ 4, dẫn đến giang mai bẩm sinh, gây dị tật hoặc tử vong.
- Truyền máu hoặc dùng chung kim tiêm: Nếu máu hoặc kim tiêm bị nhiễm xoắn khuẩn, bệnh có thể lây lan.
- Tiếp xúc gián tiếp hiếm gặp: Qua đồ dùng cá nhân như khăn, quần áo dính dịch tiết từ tổn thương.
Bác sĩ CKII Hạ Hồng Cường cảnh báo: “Quan hệ tình dục không an toàn là con đường lây giang mai phổ biến nhất. Sử dụng bao cao su đúng cách có thể giảm nguy cơ đáng kể.”
5. Biến chứng nguy hiểm của bệnh giang mai
Nếu không được điều trị, giang mai có thể gây ra:
- Tổn thương đa cơ quan: Từ da, niêm mạc, mắt đến gan, tim, não.
- Bệnh lý tim mạch: Viêm động mạch chủ, phình động mạch.
- Tổn thương thần kinh: Bại liệt, rối loạn tâm thần, mất trí nhớ.
- Giang mai bẩm sinh: Gây sảy thai, thai chết lưu, hoặc trẻ sinh ra bị dị tật.
BS CKII Hạ Hồng Cường nhấn mạnh: “Giang mai không tự khỏi và có thể âm thầm phá hủy cơ thể. Điều trị sớm giúp ngăn chặn hoàn toàn các biến chứng.”
6. Phòng ngừa bệnh giang mai
Sống lành mạnh: Chung thủy một vợ một chồng, tránh quan hệ tình dục bừa bãi.
Quan hệ an toàn: Luôn sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ.
Khám định kỳ: Phụ nữ mang thai cần làm xét nghiệm giang mai để bảo vệ thai nhi.
Không dùng chung đồ cá nhân: Tránh dùng chung kim tiêm, dao cạo, hoặc vật dụng có nguy cơ nhiễm khuẩn.
Đi khám ngay khi nghi ngờ: Nếu phát hiện vết loét bất thường hoặc
có nguy cơ lây nhiễm, liên hệ bác sĩ để được xét nghiệm và điều trị kịp thời.
Bác sĩ CKII Hạ Hồng Cường khuyên: “Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Một lối sống an toàn và kiểm tra sức khỏe định kỳ là cách bảo vệ bạn và gia đình khỏi giang mai.”
Hành động ngay hôm nay!
Đừng để giang mai âm thầm đe dọa sức khỏe của bạn! Nếu bạn từng có hành vi nguy cơ cao hoặc nhận thấy các dấu hiệu bất thường, hãy đi khám ngay. Với hơn 10 năm kinh nghiệm, Bác sĩ CKII Hạ Hồng Cường cùng đội ngũ chuyên gia cam kết mang đến dịch vụ khám chữa bệnh tận tâm, bảo mật và hiệu quả.
Bạn có từng nghe những lầm tưởng về giang mai? Hoặc có dấu hiệu nào khiến bạn lo lắng? Comment ngay để BS CKII Hạ Hồng Cường giải đáp nhé!